Google Çeviri Nasıl Oldu da Eskiye Nazaran Daha İyi Çeviriler Yapmaya Başladı?

Dil bilmeyen biriyseniz, yabancı bir sitedeki metinleri okumaya çalışırken veya yabancı bir insanla tanışırken tercihiniz ilk olarak çeviri uygulamaları oluyor. Bu çeviri uygulamalarının en çok tercih edilenlerinden belki de ilki Google Çeviri. İlk çıktığında komik ve garip sonuçlar veren Google Çeviri çok gelişti ve artık daha doğru sonuçlar veriyor. Peki bu nasıl oldu?

Google Çeviri ilk kullanıma sunulduğu yıllarda bazı hatalı çevirileriyle internet komedisine malzemeler çıkarmıştı. Çeviri ile yabancılarla konuşmaya çalışanlar, karşı tarafın cümleleri anlamamasıyla hüsrana uğruyordu. Hatta birçoğumuzun bildiği "chicken translate" (yanlış çevirisiyle "tavuk çevirme") esprisi filmlerde ve dizilerde bile yer edinmişti. Yıllar geçtikçe Google Çeviri'de de diğer çeviri uygulamalarında olduğu gibi çevirilerde gelişmeler fark edilmeye başlandı. Hatta yavaş yavaş çeviri esprileri azalmaya ve insanların arasındaki yanlış çeviriden kaynaklanan anlaşmazlık da son bulmaya başladı.

Peki Google Çeviri'deki gözle görülen bu iyileşmeler nasıl oldu? İnsanların sohbet edebileceği kaliteli çeviriler nasıl ortaya çıktı? Hadi hep beraber inceleyelim.

Google Çeviri ilk çıktığı yıllarda istatistiklerle çalışıyordu.

Google Çeviri, ilk olarak 2006 yılında ortaya çıktı. Kullanıma sunulduğu ilk yıllarda büyük ölçüde çevrim içi istatistiklere dayanarak çalışıyordu. Bir kelime yazdığınızda sistem tüm internet veritabanını tarıyor, seçilen dil çiftinde çevrilmiş mevcut belgeleri buluyor ve herhangi bir ifadenin en sık kullanılan versiyonunu çeviri olarak karşınıza çıkarıyordu.

Çevirinin ilk çalışma mantığı, kısa cümleler ve tek kelimeler için gayet iyi çalışıyordu, çünkü çevirinin tek kelimeleri çevirmesi kolaydı fakat konu karmaşık dil bilgisi içeren dillere ve uzun metinlere gelindiğindeyse kötü, komik sonuçları doğuruyordu. Kısaca Google Çeviri, ilk teknolojisiyle bağlam ve cümle yapısı çevirilerinde anlamlı çeviri sonuçları ortaya çıkartamıyordu.

Köklü değişikler 2016'da "sinirsel makine çevirisi" teknolojisi ile başladı.

Google, 2016 yılında yaptığı açıklamada web ve mobil çeviride büyük bir gelişme yaptığını söylemişti. Bu gelişme "sinirsel makine çevirisi" denen bir teknolojiye dayanmaktaydı. Bu iyileştirme ilk olarak İngilizcenin yanında Türkçenin de yer aldığı Fransızca, Almanca, İspanyolca, Portekizce, Çince, Japonca, Korece dillerine geldi. Sinirsel makine çevirisi olarak adlandırılan teknoloji sayesinde çeviri uygulaması; metni artık küçük küçük parçalara bölüp çeviriyi yapmıyor, bunun yerine tek seferde tüm cümleleri kalıplar halinde çeviriyor. Bu gelişme sayesinde ortaya daha iyi söz dizimi, daha doğal ve anlamlı sonuçlar ortaya çıkıyor.

Ek olarak Google Translate'in ürün lideri Barak Turovsky'nin dediğine göre çevirideki bu teknolojik gelişme 10 yıllık gelişmeye eş değer düzeyde. Google'nin çeviri uygulamasındaki köklü iyileştirmeler bu yıllarda büyük yollar kat ediyor.

Çevrim dışı çeviride de bazı dillerde yüzde 20 oranında gelişmeler yaşandı.

Çevrim dışı çeviri özelliği Google Çeviri uygulamasının içinden indirilen ek paketler sayesinde kullanılabiliyor. Çevrim içi dil paketleri, internet erişimi olmayan yerlerde kullanılmasıyla biliniyor. Yurt dışında dil bilmeyenlerin ve interneti olmayanların hayatını kurtaran bu özellik, belki de çeviri uygulamasının en sevilen, en sık kullanılan özelliklerinden biri.

Google cephesinden 2019 yılında gelen açıklamaya göre Çeviri, çevrim dışı özelliğine gelen yenilikle 59 dilde; sözcük seçimi, dil bilgisi ve cümle yapısıyla yüzde 12 oranında doğruluk sağlıyor. Bu doğruluk Japonca, Korece, Tayca, Lehçe ve Hintçe gibi bazı dillerde de yüzde 20'li rakamlara ulaşabiliyor.

Çeviri, yapay zekadan da faydalanarak gücüne güç kattı.

Google, AI (yapay zeka) ve algoritma tabanlı öğrenme yöntemlerini de kullanıyor. Çeviri uygulaması, insanlar tarafından halihazırda çevrilmiş milyonlarca belge keşfediyor ve bu keşiflerinden yola çıkarak metinde bulunan kalıpları kullanarak çeviriler üretebiliyor. Zaman geçtikçe çeviri; daha fazla kalıbı bünyesine katıyor, gerçek insanlardan girdi alıyor ve çevirilerini bu sayede geliştirebiliyor.

Yapboz parçalarını birleştirdiğimizde sonuçların nasıl iyileştiğini görüyoruz.

Google Çeviri, kullanıma sunulmasının ardından geçen 13 yıl içinde "sinirsel makine çevirisi, yeniden yazmaya dayalı paradigmalar, cihaz üzerinde işleme gibi teknikler ve yapay zeka" ile gelişmeler yaşadı. Google'ın geliştirdiği bu teknolojiler çeviri doğruluğunda mükemmel olmasa da eskiye nazaran gözle görülebilir değişmeler ortaya çıkardı. En azından artık çevirilerde komik ve garip sonuçlarla karşılaşmıyoruz.

Bu gelişmelere ek olarak Google Çeviri'nin cümleleri ve kelimeleri çeviren, sistemdeki çevirilerin doğru olup olmadığını kontrol eden, düşük verisi olan dillerde performans iyileştirmelerinde katkı sağlayacak insanlardan oluşan Google Çeviri Topluluğu adında gönüllü bir topluluğu da bulunuyor. Bu topluluğa ek olarak sıradan bir çeviri kullanıcısı da yapmış olduğu çevirilerinin doğru olup olmadığını puanlayarak Google Çeviri'ye katkı sağlayabiliyor.

Peki sizler Google Çeviri'nin çeviri sonuçları hakkında ne düşünüyorsunuz? Çevirilerden memnun musunuz?

Kaynaklar: CNET, Google Blog, INC, TTC We Translate, Venture Beat