Vücut Kitle İndeksi Hesaplama, BKİ, BMİ Hesaplama

Vücut kitle indeksi ( VKİ/VKE ) aynı zamanda, vücut kütle indeksi, beden kitle indeksi (BKİ / BKE ), Boy kilo endeksi olarak da bilinmek...

...

Vücut kitle indeksi (VKİ/VKE) aynı zamanda, vücut kütle indeksi, beden kitle indeksi (BKİ/BKE), Boy kilo endeksi olarak da bilinmektedir. İngilizcesi Body Mass Index adıyla yahut (BMI) şeklinde kısaltılarak da karşımıza çıkabilmektedir. Sonuç itibariyle her yazım şekli aynı anlamı taşımaktadır.

Vücut kitle indeksi nedir?

Vücut kitle indeksi (VKİ), boyumuz için sağlıklı bir ağırlıkta olup olmadığımızı anlamamıza yardımcı olmak için geliştirilmiş bir hesaplama yöntemidir.

Vücut kitle endeksi (VKE), bir tarama aracı olarak kullanılabilir, ancak bir bireyin vücudundaki yağ oranını belirlemeye yönelik değildir. Sadece kişinin zayıf, şişman, obez, ideal kilo ağırlığında olup olmadığı konusunda genel bir fikir edinme yöntemidir.

Vücut kitle indeksi nasıl hesaplanır?

Bu konuda çeşitli hesaplama yöntemi olsa da, biz Dünya sağlık örgütü (DSÖ) vücut kitle indeksi hesaplama sistemini ve Dünya sağlık örgütü bki değerleri üzerinden açıklama yapacağız.

Yetişkinler için metrik sistemde vücut kitle indeksi formülü aşağıdaki gibidir:

Vücut kitle indeksi (VKİ) = Ağırlık (kg) ÷ Boy Uzunluğu (m²)

Hesaplama işleminin en kolay yolu, önce boy uzunluğu çarpımını yapmaktır: Boy uzunluğu (metre) x Boy uzunluğu (metre), sonra ağırlığınızı kilogram cinsinden bölmektir.

Boy uzunluğu (metre) x Boy uzunluğu (metre), sonra ağırlığınızı kilogram cinsinden bölmektir.

1.57 metre boyunda ve 62 kg ağırlığında bir kişi için örnek bir VKİ hesaplaması yapacak olursak:

1.57 x 1.57 = 2,4649 (Boy uzunluğu x Boy uzunluğu)

62 ÷ 2.4649 = 25,15 (ağırlık ÷ Boy uzunluğu m² )

Yani bu kişinin vücut kitle indeksi: 25.15

Vücut kitle indeksi dünya sağlık örgütü aralıkları

Vücut kitle indeksi, boyunuza göre kilonuzun bir ölçüsüdür. Dünya genelindeki çoğu sağlık yetkilileri ve dünya sağlık örgütü, bki aralıkları olarak aşağıdaki değerleri kabul etmektedir:

BKİ Aralıkları

BMI değeri 18.5’ten daha düşük olan insanlar zayıf.
18.5 ve 25 arasında bir BMI değeri idealdir.
BMI 25 ile 30 arasında olan biri kilolu olarak sınıflandırılır.
BMI değeri 30 ile 35 arasında olan bir kişi obez
35 ile 40 arası BMI değerine sahip bir kişi sağlık açısından riskli 2. derecede obez
BMI değeri 40 üzeri sağlık açısından aşırı riskli 3. derece Morbid obez (ölümcül) olarak sınıflandırılmaktadır.

Yetişkinlerde yaşa göre vücut kitle indeksi kaç olmalı?

Son zamanlarda kilo boy endeksi hesaplaması konusunda çeşitli görüşler ortaya atılmış olsa da, uzmanların büyük çoğunluğu vücut kitle indeksi yaşa göre şu değerlerde olmalıdır diyor.

18 – 30 yaş grubundaki kişilerin 19 – 23 kg/m2 arası BMI

30 – 50 yaş grubundaki kişilerin 20 – 25 kg/m2 arası BMI

50 yaş üzeri kişilerin ise 25 – 28 kg/m2 arası BMI değerlerinde olmaları yaşa göre normal ölçüler kabul edilmektedir.

Vücut kitle indeksi hesaplama tablosu

Aşağıdaki boy kilo endeksi tablosundan boy uzunluğunuz ve mevcut kilonuzun kesiştiği nokta sizin bki değerinizi göstermektedir.

Vücut kitle indeksi tablo açıklaması

Zayıf: Boy kilo endeksi 0 ile 18.5 VKİ arası çıkan kişilerin boy uzunluğuna göre kilosunun düşük olduğunu gösterir. İdeal kilonun altında olmak, yeterince yemek yemediğinizin veya hasta olabileceğinize dair bir işaret olabilir. Bu değerlere sahip kişilerin, sağlıklı ve dengeli beslenme programları ile kilo alıp, olası hastalıklara karşı kitle vücut indeksini ideal değerlere yükseltmesi gerekir.

Normal – İdeal Kilo Boy: Kilo boy endeksi olması gereken aralıktır.

Fazla Kilolu: Boya göre, vücut ağırlığının yüksek olduğunu, obezite ve hastalık risklerine karşı, beslenme düzeni değiştirilmelidir. Kilo vermek için en iyi yol, diyet ve egzersiz kombinasyonudur.

1.Derece Obez: Boy kilo endeksi 30 ile 34.9 VKİ arası çıkan kişilerin boyuna göre kilosunun fazla olduğunu gösterir. Bu değerlere sahip bireylerin konusunda uzman bir diyetisyenden yardım alması gerekir.

2.Derece Obez: Beden kitle indeksi kişinin aşırı derecede kilo fazlası olduğunu gösterir. Ciddi sağlık sorunlarına karşı acil olarak sağlık kuruluşlarından yardım almalıdır.

3.Derece Morbid Obez: Boya göre vücut ağırlığının ölümcül derece fazla olduğunu gösterir. Bu değerlere sahip kişilerin kapsamlı bir tedavi altına alınması gerekir.

Türkiye’deki vücut kitle indeksi ve obezite ortalaması nedir?

Ülkemizde ilk ciddi vücut kitle indeksi ortalaması 1997 yılında Turdep-1 ve Turdep-2 adıyla yapılmıştır. 97 yılında normal VKİ değerlerine sahip kişilerin ortalaması % 41 iken 2007 senesinde yapılan araştırmada bu oran % 27 olarak kayıtlara geçmiştir.

Ayrıca ideal boy kilo endeksi verilerinde fazla kilolu olarak sınıflandırılan kişilerin yüzdesi %2, 1.derece obez olan kişilerin ise % 8 oranında arttığı tespit edilmiştir.

Türkiyede VKİ Ortalaması

DSÖ istatistiklerine göre 2008 yılında yapılan fazla kilolu ve obezite testi ölçüm sonuçları aşağıdaki gibidir.
20 yaş üzeri erkeklerde beden kitle indeksi, fazla kilolu çıkan kişilerin oranı %38, obez olanların ise 21,7 dir.
20 yaş üzeri kadınlarda beden kitle indeksi, fazla kilolu çıkan kişilerin oranı %30,1, obez olanların ise %34 dür.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2010 verilerine göre 15 yaş ve üzeri yetişkinler üzerinden yapılan boy kilo endeksi genel ortalaması sonucu:

Fazla kilolu kişilerin yüzdesi % 33, obez olan kişilerin yüzdesi ise % 16,9 olarak belirtilmiştir. Bu değerlerin 15 yaş üstü kadın erkek yüzdesi ise şu şekildedir;
Erkeklerin % 37’si fazla kilolu, % 13’ü obez
Kadınların % 28’i fazla kilolu, % 21’i ise obezdir.

Çağın hastalığı olarak gösterilen obezite, ülkemizde de hızla artmakta olup ciddi sağlık sorunları yaratmaktadır. Beden kitle indeksi (BKİ) değeri ideal aralığın altında veya üzerinde ise mutlaka sağlık uzmanlarından yardım alınmalıdır.
Vücut kitle indeksi ölçümü yapılırken dikkat!

Vücut kitle indeksi ölçümü matematiksel bir değerdir ve genel olarak bize doğru sonucu verir. Ancak aşağıdaki istisnai durumlarda, vücut kitle indeksi yorumları değişkenlik gösterebilir.

Vücut Kitle İndeksi Ölçümü

Kas kütlesinin yükselmesine neden olan spor faaliyetleri, kişinin kilo boy endeksi seviyesini yüksek çıkarabilir. Bu durum bireyin şişman (obez) olduğunun göstergesi değildir.
Bayanların özel günlerinde bağırsak hareketlerinin zayıflaması, hormonlarda artışa ve ödem oluşumuna neden olmaktadır. Bu dönemlerde alınan bir kaç kilo, vücut kitle endeksi ölçümünde gerçeği yansıtmayabilir.
Gebelik dönemlerinde bebeğin gelişimi ve hormonal dalgalanmalar sebebiyle şişkinlik, ödem v.b sebepler, boy kilo endeksi ölçümlerinde yanıltıcı olabilir.
Kabızlık, ödem, şişkinlik, sindirim güçlüğü gibi durumlarda kilo artışı olacağından yine bu dönemde beden kitle indeksi hesaplaması önerilmemektedir.

Yukarıdaki maddelere ek olarak;

Vücut kitle indeksi hesaplaması sonucunda VKİ değeri normal ölçülerde çıksa bile, göz ardı edilmemesi gereken diğer bir husus, bel çevresinde oluşan fazla yağlanmadır.

VKİ değeri kaç olursa olsun kadınlarda bel çevresi genişliği 88 cm, erkeklerde ise 100 cm’nin üzerine çıkmamalıdır.

Bel-kalça bölgesindeki fazla yağlanma kalp hastalığı, tip 2 diyabet, yüksek tansiyon (Hipertansiyon), inme, uyku apnesi, Bazı kanserler türleri (endometrial, meme, kolon, böbrek, safra kesesi ve karaciğer), düşük yaşam kalitesi, solunum sorunları, depresyon, zihinsel rahatsızlıklar gibi ciddi sağlık sorunları riskini artırabilir.

Yüksek BKİ’nin bir sağlık riski olup olmadığını belirlemek için deri-kemik kalınlık ölçümleri, diyet değerlendirmeleri, fiziksel aktivite, aile öyküsü gibi daha ileri sağlık taramalarını tam olarak içermesi gerekir.

Hassasiyeti yüksek olan bel çevresi ölçümü nasıl yapılır konulu yazımızı inceleyebilirsiniz.

Vücut kitle indeksi değerlendirme

Yaş ve cinsiyet sınırına bakmaksızın vücut kütle indeksi değerinizi asla 18.5’in altına düşürmeyin, 30’un üzerine çıkarmayın. Bu değerlerin altında/üstünde olmak yazımızın içerisinde belirttiğimiz çeşitli sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Lütfen sağlığınız ve sevdikleriniz için uzman bir hekimden yardım alınız.