Yaşlanmayı Durdurmak, Genetik Hastalıkların Sonunu Getirmek İnsan Genomunu Değiştirmekle Mümkün Olacak mı?

  Bir sabah uyandığınızda, genetik bir hastalığa karşı doğuştan direnç kazanmış olduğunuzu öğreniyorsunuz ya da bir sporcu olarak genlerin...

...

 

Bir sabah uyandığınızda, genetik bir hastalığa karşı doğuştan direnç kazanmış olduğunuzu öğreniyorsunuz ya da bir sporcu olarak genleriniz, daha güçlü kaslar ve daha hızlı iyileşme sağlayacak şekilde düzenlenmiş. Oldukça heyecan verici değil mi?

İşte bunları sağlayacak insan genomunu değiştirme konusu, bilim dünyasında belki de en heyecan verici tartışmalardan biri.

Peki, bu çığır açıcı teknoloji gelecekte hayatımızı nasıl değiştirebilir? Bilim kurgu filmlerinden tanıdık olan bu fikir, aslında düşündüğümüzden çok daha yakın.

İlk genom düzenleme 1990’ların sonlarında geliştirildi.

2009’da ise CRISPR ortaya çıkarıldı ve genom düzenlemeyi daha da kolay hâle getirdi.

Yaklaşık 7 bin hastalığının kökeninde yatan DNA hatalarını biliyoruz ve bu durumda da insan genomunu değiştirme fikri daha da heyecan verici oluyor.

Hatta öyle ki bu teknoloji kullanılarak bakterilerden antimikrobiyal direnç (AMR) genlerinin ortadan kaldırılabildiğini gösterildi. Bu da 2050’ya kadar her yıl 10 milyon kişinin ölümüne neden olması beklenen AMR’nin ciddi tehdidinde önemli adımlar atılacak demek.

Peki, genetik hastalıkların sonu hayal mi gerçek mi?

İnsan genomunu düzenlemenin, genetik hastalıkları ortadan kaldırmanın anahtarı olabileceği düşünülüyor. Bugün dünyada milyonlarca insan kalıtsal hastalıklarla yaşıyor.

Genom düzenleme teknolojisi sayesinde bu hastalıklar doğmadan önce tespit edilip önlenebilir hâle gelecek. Sadece bireylerin yaşam kalitesini artmakla kalmayacak sağlık sistemlerinin üzerindeki yükü de büyük ölçüde hafifletecek.

Kistik fibroz, kas distrofisi gibi birçok genetik bozukluk var. Sizin de aklınıza mutlaka geliyordur. Bunlar, genom düzenlemesi ile tarihe karışabilir.

İnsan performansının sınırları yeniden çiziliyor.

Genom düzenlemenin potansiyeli sadece hastalıklarla da sınırlı değil. İnsan performansını geliştirme konusunda da büyük fırsatlar sunuyor.

Daha güçlü kas yapıları, dayanıklılık artırma, zihinsel yeteneklerde gelişme... Hepsi mümkün olabilir. Bir gün, sporcuların sadece antrenmanla değil, genetik düzenlemelerle de başarılarını artırdığı bir dünya düşünün.

Bu düşünce ve gelişmeler, sporda yeni bir çağ başlatabilir hatta insanın fiziksel ve zihinsel sınırlarını bile yeniden tanımlayabilir.

Yaşlanma durdurulacak mı?

Yaşlanma, insanlık tarihi boyunca kaçınılmaz bir süreç olarak kabul edildi. Ancak genom düzenleme teknolojisi, bu süreci yavaşlatma ya da hatta tamamen durdurma potansiyeline de sahip olabilir.

Yaşlanmaya sebep olan genetik faktörleri değiştirerek, insanlar daha uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebilir. Ölümsüzlük anlamına gelmese de yaşlanmanın etkilerini minimize ederek kaliteli bir yaşam süresi sağlama şansı verebilir.

Kim bilir, belki de 150 yaşına kadar dinç bir şekilde yaşamamız mümkün olacak!

İnsan genomunu değiştirmek ne kadar doğru?

Tabii ki insan genomunu değiştirme fikri etik soruları da beraberinde getiriyor. Genetik müdahalelerin sınırları ne olmalı? Kimler bu teknolojiye erişebilmeli? Toplumda genetik müdahale sonucu ortaya çıkan eşitsizlikler, gelecekte yeni bir sosyal sınıf mı yaratacak?

Bu sorular insan genomunu değiştirme konusunda büyük bir tartışma yaratmaya devam ediyor. Ancak bir gerçek var ki bahsedilen teknolojinin hayatımızı kökten değiştirme potansiyeli inanılmaz büyük.

Bu heyecan verici yolculukta neler yaşanacağını izlemek hepimiz için oldukça ilham verici olacak.

Kaynaklar: National Library of Medicine, Genome, Nature, BMC, CBC